گذرنامه هویت. پاسپورت شهیدان داستن

 

#داستان

#گذرنامه

از #م_ شوق

9 اسفند 1399

صف بازرسی گذرنامه ها شلوغ شده بود. آرام آرام سروصدای همه داشت در می آمد.

«چه خبره؟»..... «یک گذرنامه بازرسی کردن که اینقدر طول نداره»

«آره بابا! »....»هر مشکلی باشه اینقدر نباید طول بکشه».....«خوب هر کسی که گذرنامه‌ش مشکل داره رو بکشن کنار تحقیقات کنند. بقیه رو چرا نگه می دارند؟»

به تدریج که سروصداها بیشتر شد، مامور از داخل اتاق بازرسی گذرنامه ها بیرون آمد و گفت: « آقایون خانومها ببخشید که کار این یک نفر طول کشیده. ولی آخه ایشون میگه شما همه مثل او هستید؟ درست میگه؟

از میان جمعیت سرو صدای جمعیت بلند شد: کی ؟ ما مثل اونیم؟

مامور گفت: درست نمی فهمم میگه اون مثل شماست.

«چی؟ اون مثل ماست. مگه اون چطوریه که مثل ماست؟ آقا...مشکل اصلا چی هست؟

مامور با اشاره به مردی که پیراهن قرمزی به تن داشت گفت: ایشون!  ایشون گذرنامه ندارند!  

بقیه گذرنامه هایشان را در آوردند و گفتند: نخیر! ما همه گذرنامه داریم. ایشون اگه گذرنامه نداره خوب بره کنار!

مردپیراهن قرمز که جلوی گیشه بود برگشت رو به جمعیت و گفت: کی گفته من گذرنامه ندارم؟. من گذرنامه مو دادم به این آقا. ایشون قبول ندارند.

مامور رفت داخل اتاقکش و دفترچة گذرنامه را آورد رو به همه نشان داد و گفت: این گذرنامه آخه هیچ اسمی و مهری و تاریخی توش نیست. عکسی هم نیست. ایشون میگه نخیر!  این گذرنامه است!!

مسافران که مرتبا در انتهای صف به آنها اضافه می شد گفتند کو؟ ببینیم! مگه چه جور گذرنامه ایه؟ همون که قرمزه؟

مامور گذرنامه را بالای دستش گرفت و رو به جمعیت نشان داد و و با دست ورق زد.

«بفرمایید! ببینید! این اولا رنگ جلدش قرمزه. ثانیا ... (دستش را با آب دهانش خیس کرد و گذرنامه را ورق زد و به جمعیت نشان داد)..صفحات داخلی ش هم همه قرمزه. اصلا کلامی روش ننوشته.

مردپیراهن قرمز گفت: مال همه قرمزه! اگه هم کسی میگه مال من قرمز نیست خودش نمی دونه!. یا اشتباه می‌کنه. ولی گذرنامه ش حتما قرمزه. شاید کور رنگی داره.

چند نفر از توی صف سعی کردند به رنگ گذرنامه هایشان نگاه کنند. بعضی گفتند نه... مال ما که قهوه ایه. یکی دیگر گفت مال من هم قهوه ایه...

مامور گفت: اصلا جلد گذرنامة رسمی کشور همه ش قهوه ایه! دوجور گذرنامه نداریم!

در این بین چند نفر از داخل صف که به گذرنامه هاشون دقت کرده بودند داد کشیدند نه! مال ما قرمزه. ما تا بحال توجه نکرده بودیم. اولش قهوه ای به نظر می رسه... ولی خوب که نگاه کنین قرمزه...

مردپیراهن قرمز گفت: نگفتم! 

از ته صف چند نفرکه تازه رسیده بودند داد کشیدند؟ نه آقا مال ما آبیه. مال این خانم هم سبزه... بذارین ما بریم خوب مال اون آقا هر مشکلی داره ایشون بایستند کنار.ما بریم بعد با هم دعوا رو ادامه بدین.

مامور گفت: آخه من همین را ده بار به ایشون گفتم!. ایشون میگن تو اشتباه میکنی. مال همه قرمزه. صفحات داخلیش هم قرمزه. و درست عین گذرنامة منه!

خانمهای تازه رسیده از ته صف داد کشیدند: خوب ما چکار کنیم.؟ بعد رو به مردپیراهن قرمز کردند و گفتند: ممکنه شما بایستید کنار. تا ما بریم بعد مساله تون رو حل کنید؟

مرد پیراهن قرمز گفت: با کمال میل! من که نمی خوام مزاحم کسی بشم. بعد رو به نفرات پشت سر خودش کرد و گفت: بفرمایید. شما برین

دو مرد بعدی به جلوی گیشه دویدند و گذرنامه شان را به مامور دادند. مامور دقتی کرد و گفت: دهه!؟ مال شما هم که قرمزه!؟ بعد ورق زد. اوراق داخلی اش هم قرمزه و هیچ کلام یا مهر یا عکسی نداره.

مامور آمد بیرون و گفت: عجیبه! مال این دو نفر هم همونجوره. آقایون شما دونفر هم بایستید کنار اون آقای پیراهن قرمز. تا بقیه رو ببینم.

یک آقا و یک خانم که پشت گیشه رفتند با تعجب دیدند که گذرنامه شان قرمز شده.

مرد پیراهن قرمز گفت: نگفتم مال همه همینطوره!. معلومه که تا به حال به شناسنامه شان دقت نکرده اند!

مامور در طول صف به راه افتاد و دفترجه های گذرنامة چند نفر را نگاه کرد. همه گذرنامه ها قرمز بود!!!.

آن خانم های ته صف گفتند؟ چی شد. میشه مشکل رو بذارین کنار ما بریم؟

مامور با عصبانیت گفت: نخیر خانم با عرض معذرت دیگه حالا اصلا نمیشه! مال همه مشکل داره.

مرد پیراهن قرمز گفت: اصلا مال هیچ کس مشکل نداره!  

دهانهای همه باز مانده بود و همه به گذرنامه هایشان نگاه میکردند که چه رنگی هست. و تلاش میکردند اوراق قرمزش را بخوانند.

مامور به مرد پیراهن قرمز گفت: ببخشید آقا! تو را به خدا مشکل ما را حل کنید.!

مرد پیراهن قرمز گفت: یعنی چکار کنم؟

مامور گفت: به سوال من پاسخ بدین . لطفا راست بگین. چه کلکی توی کارتون هست؟ آیا شما شعبده بازین؟ آیا جادوجمبلی چیزی توی کاره؟

مرد گفت: نه! من شعبده باز نیستم. جادویی هم در کار نیست.

مامور گفت: پس لطفا بگین چرا همه گذرنامه ها مثل مال شما قرمز شده؟

مرد گفت: قرمز بوده! من که اول به شما گفتم. مدتهاست قرمز بوده.  اینها دقت نکرده اند.  شما دقت نکرده اید

مامور گفت: آخه من باید ثبت کنم! اسمی باید نوشته باشه. مهری، عکسی...تاریخ ورودی تاریخ خروجی....

مرد گفت: همه این چیزها روی اوراقش نوشته. شما دقت نکرده اید. اینها دقت نکرده اند...

مامور گفت: شما رو به خدا همین رو نشون ما بدین. کو اسمش کو عکسش؟

مرد رفت بالای یک صندلی. طوری که همه ببینند. گفت: ببینید! خوب توی این صفحات گذرنامة من دقت کنید.

مامور گفت: برم ذره بین بیارم؟

مرد پیراهن قرمز گفت: نه عزیزم! ذره بین نمی خواد. فقط اونطور که من می بینم نگاه کنید به این اوراق. خوب نگاه کنید. اوناهاش عکس من این گوشه این بالاست. نگاه کنید. حتی عکس یک نفر نیست. عکس هزاران نفره!

مامور چهارپایه ای آورد و سعی کرد هرچه نزدیکتر به مرد پیراهن قرمز بایستد و سرش را نزدیک او بگیرد و به گذرنامة او نگاه کند... بعد از لحظاتی گفت: آره... اینها که عکسهای خیلی آدماس... صورتاشون هی عوض میشه... اینا کی ان. اینا فامیلاتونن؟

مردم توی صف با تعجب به مامور نگاه کردند که رفتارش به مهربانی و احترام با مرد پیراهن قرمز تغییر کرده ولی حرفهای عجیب غریب می زند.

مرد پیراهن قرمز گفت: نه! اینا فامیلام نیستند. اینا مردمن. اینا همرزمامن. اون بعضیها که شهید شده اند چهره هاشون قرمز خونیه.

مامور پرسید: اون ها که چهره هاشون کمتر قرمزه چی؟ اونا کیان؟

مرد گفت: اونا مبارزان و همرزمای زنده هستند. اونا جوانان شهر هستند. 

مامور گفت: اونا که چهره هاشون خاکستریه چی؟

مرد گفت: اونا کارگران هستند

مامور گفت: پس اسمتون کجا نوشته؟ تاریخ تولدتون کجا نوشته؟

مرد گفت: اونم مثل همون عکساست. یک اسم نیست. هزاران اسمه. هزاران هزاران هزاران.... یک دریا اسمه....نگاه کنید... هی جابجا میشه. تاریخ تولدمم هی عوض میشه. شما درست گفتین که به جادو می مونه. ولی واقعا جادو نیست.

یکی ازآقایانی که در جلوی صف نزدیک به آنها بود گفت: منم دیدم! به خدا منم می بینم... مال منم همینطوره. بعد داد کشید: ددد..! . بیاین ببینین. اسم و عکس همه بچه های شهرمون توی پاسپورتمه! ... خدایا؟..... چطور من تا بحال ندیده بودم؟

بعد یکی یکی آدمهای بعدی شروع کردند به نگاه کردن با دقت به گذرنامه هایشان. گهگاه صداهایی از توی صف بلند می شد. مال ما هم...!. مال ما هم...!.. مال ما هم..... عکس شهیدای شهرمون توی پاسپورتمونه....

صف به هم خورد همة آدمها از ته صف جلو آمدند و گرد مامور و مرد پیراهن قرمز حلقه زدند. همه به گذرنامه هایشان نگاه میکردند بعد به دهان  مرد پیراهن قرمز خیره می شدند. و مرد پیراهن قرمز گفت:

«به خدا قسم این جادو نیست. به خدا قسم من یک نفر نیستم. شما هم یک نفر نیستید! به خدا اگر بگویم من یک تن هستم دروغ گفته ام. من یک شهرم. یک قافله ام. اگر به پشت سرم نگاه کنید تا چشم کار میکند مبارز است و شهید است  بعضی هایشان توی جاده افتادند بعضی ها توی خیابان افتادند بعضی ها توی زندان. بعضیها روی دار بعضیها توی کار .... یا از هواپیمای منفجرشده افتاده... یا از مسجد و حرم منفجر شده.... یا در زیر موشکهای ناخواسته کشته شده... یا در هوتگی یا ... راستی.. یک قافله ی دیگر هم پشت سر من هست. صف آدمهایی که می جنگند. آنها همه در من اند. هر سلول من تکه ای از آنان است. آخر من از آبشاری می آیم که خون آنان جاری کرده. شما هم همینطورید. شما یک تن نیستید. به خدا یک تن نیستید. خوب به دفترچه هایتان نگاه کنید...

همه به دفترچه هایشان نگاه می‌کردند. بعضی ها با گریه میگفتند: راست میگید. من که می بینم. من تا بحال درست به گذرنامه ام نگاه نکرده بودم. این آقای پیراهن قرمز راست میگن....

مرد پیراهن قرمز گفت: به خدا پیراهنهای همه تان هم قرمز است.به آن هم درست نگاه نکرده بودید.

پشت سر همة ما جاده ای پرخون بوده. همه از آن گذشته ایم. همه آن همرزمانی که میگویم را دیده ایم. اگر همرزمتان نبوده اند شاید همسایه تان یا همشهری یا هم روستایی شما بوده ند. از کنارشان گذشته ایم. حتی اگر کسی با اصرار خودش هم خواسته که خودش باشد و یک تن باشد اما به خدا اینطور نیست. او هم یک تن نیست. وقتی خوب نگاه کنیم می بینیم که واقعا عکس آنها در گذرنامة ماست. اسم آنها هم. خون آنها هم بر گذرنامة مان است.

مردم همه به مرد پیراهن قرمز نگاه میکردند و در پشت سر او همة شهیدان شهرهان را می دیدند. قتل عام شده ها را می دیدند. به دار کشیده شده ها را. حتی کودکان خیابانی را. حتی زندانها را.... و همان تصاویر را با حیرت در گذرنامه شان و روی پیراهنهایشان که قرمز شده بود می دیدند. برخی اشک می ریختند و برخی خوشحال بودند که چشمشان چیزهایی را می بیند که تا بحال نمی دید.

در این لحظه مامور به داخل اتاقک خود رفت و از جیب کت ماموریت اش کارت خودش را بیرون کشید و به آن نگاه کرد.

بعد بیرون آمد و داد کشید:

آقایون و خانومها. اشتباه از من بود. من هم کارتم قرمز است.

بعد میلة گذرگاه مردم را کنار زد. و همة جمعیت با یک گذرنامه گذشتند.

پایان.